LOGISTYKA TRANSPORTU, A EKOLOGIA
Dlaczego warto redukować emisję CO2?
W głowach laików pojawia się nierzadko pytanie: czy warto? Czy warto obniżać za wszelką cenę poziom CO2 w powietrzu? Czy nie chodzi tylko i wyłącznie o polityczne zagrywki? Jedno jest pewne – efekt cieplarniany zachodzi i stężenie dwutlenku węgla w atmosferze ściśle koreluje ze zmianami średniorocznej temperatury. Co więcej, inne gazy oraz pyły zawieszone w powietrzu, w szczególności w dużych miastach, przyczyniają się do zwiększonej zachorowalności ludzi na raka płuc, choroby układu krążenia oraz do występowania okresów złego samopoczucia. Nie pozostawia to wątpliwości, że należy działać – i to natychmiast – jeśli nie chcemy, by nasze środowisko stało się miejscem nam nieprzyjaznym. Jak pokazują dane International Energy Agency, 28% produkcji ditlenku węgla w państwach OECD w 2013 roku pochodziło z sektora transportu – a zdecydowana większość ze spalania ropy i jej pochodnych, czyli mówiąc krótko – paliw konwencjonalnych do silników benzynowych i Diesla. 72% z tego emituje transport drogowy, czyli my – zwykli ludzie, dojeżdżający codziennie do pracy lub działający jako przewoźnicy towarów czy dostarczyciele usług związanych z komunikacją. Należy zastanowić się nad tym, w jaki sposób możemy sami ograniczyć negatywny wpływ człowieka na stan ziemskiej biosfery – w której skład wchodzimy również… my.
Efektywnie planowany transport, to mniej CO2 w powietrzu
Istnieją proste sposoby oddolnego rozwiązania istniejącego problemu. Wiele miast oraz państwowych przedsiębiorstw organizuje kampanie zachęcające do przesiadania się z aut na rowery, korzystania ze środków komunikacji miejskiej lub zabierania ze sobą w podróż samochodem ludzi zamiast powietrza, które często wozi się bezmyślnie w tę i z powrotem. Niestety człowiek to stworzenie niechętne do zmian, które obniżają dotychczasowy komfort życia. W szczególności osoby starsze, zabiegani ludzie sukcesu i wysokiej rangi urzędnicy nie są skłonni do zaprzestania używania wygodnego samochodu i kontynuują zwyczaj zatruwania własnego otoczenia (bądź co bądź tracąc na tym: fundusze – paliwo kosztuje, kupno i utrzymanie pojazdu również – oraz nerwy – stojąc w długich korkach i irytując się wymijaniem powolnych kierowców). Gdyby każdy zainteresował się własnym sposobem na ochronę środowiska poprzez redukcję użycia pojazdów benzynowych, świat wyglądałby zupełnie inaczej. Jedną z możliwości jest np. wprowadzenie ogólnokrajowego nakazu zapewnienia pracownikom biletów miesięcznych na transport publiczny bezpośrednio z okolicy miejsca zamieszkania do miejsca pracy. Można by tak samo zakazać używania starszych samochodów, które nie posiadają odpowiednich katalizatorów i filtrów gazów wydechowych lub idąc za przykładem chińskich władz wprowadzić kary finansowe dla ludzi szczególnie zatruwających powietrze, co nierozerwalnie wiąże się z zakazem używania samochodu w poszczególne dni tygodnia. Niemniej jednak – konstytucje państw demokratycznego porządku nie pozwalają ograniczać swobód i wolności człowieka. Nie powinno się więc pozbawiać obywateli prawa do transportu. Jedynym wyjściem z tej niedogodnej sytuacji jest zatem usprawnienie przewoźnictwa. Możliwości na to są, na szczęście, niezliczone! Pierwszym z aspektów do poprawy – najmniej konsumującym zasoby – jest logistycznie efektywne rozplanowanie podróży. Stworzenie globalnego systemu zarządzającego wymianą towarów w drodze między różnymi przewoźnikami oraz między różnymi taborami miałoby zbawienny wpływ na redukcję zbędnych kursów nakładających się na siebie – co bezpośrednio wpływa na zanieczyszczenie środowiska. W styczniu br. w niektórych miejscach Krakowa poziomy pyłu zawieszonego PM10 przekroczyły normy o ponad 700%. Osadzający się smog miał swoje pochodzenie przede wszystkim w spalaniu węgla w domowych piecykach starej konstrukcji, jednakowoż każdy mieszkaniec tego miasta jest w stanie powiedzieć, że w godzinach szczytu w Krakowie po prostu nie da się oddychać, znajdując się w okolicy najczęściej uczęszczanych ulic. Co więcej, oprócz poważnego zapylenia duże miasta borykają się z innymi stresorami środowiskowymi, takimi jak hałas i wibracje. Transport jest źródłem uciążliwych dźwięków wysokiej głośności, które doprowadzają jeśli nie do uszkodzeń narządu słuchu, to przynajmniej do wzmożonego bólu głowy i niemożności koncentracji na codziennych zadaniach.
DOKUMENTY WYMAGANE PRZY WYKONYWANIU TRANSPORTU
Co musi posiadać przy sobie kierowca?
Każdy kierowca podczas wykonywania przewozów drogowych musi mieć przy sobie komplet dokumentów, które okazuje do kontroli drogowej. Dokumenty te dzielą się na 4 grupy:
- zaświadczenia odnoszące się osobiście do kierowcy wykonującego transport
- dokumentów związanych z pojazdem
- dokumenty zaświadczające dostęp przedsiębiorstwa do rynku przewozowego
- dokumenty odnoszące się do przewożonego ładunku
Dokumenty dotyczące kierowcy osobiście.
Potwierdzają one uprawnienia do kierowania pojazdem oraz do wykonywania zawodu kierowcy, są to także dokumenty ewidencjonujące czas pracy kierowcy. Zaliczamy do nich:
- prawo jazdy,
- potwierdzenie posiadania ważnych badań lekarskich i psychologicznych,
- zaświadczenie o ukończeniu kwalifikacji lub szkolenia okresowego,
- świadectwo kierowcy,
- kartę kierowcy,
- zaświadczenie o działalności
- oraz wykresówki i/lub dane cyfrowe z tachografu.
Jeśli kierowca przewozi towary niebezpieczne musi dodatkowo posiadać odpowiedni certyfikat, uprawniający do wykonywania tego rodzaju przewozów.
Dokumenty związane z pojazdem.
Bardzo istotną sprawą jest także posiadanie dokumentów związanych z pojazdem (to druga grupa dokumentów). Mowa tu oczywiście o:
- dowodzie rejestracyjnym,
- ubezpieczeniu OC,
- upoważnieniu do korzystania z pojazdu,
- w niektórych przypadkach będzie to także certyfikat EURO jako załącznik do zezwolenia międzynarodowego,
- świadectwo dopuszczenia pojazdu (zgodność z wymaganiami umowy ADR) w przypadku przewozu towarów niebezpiecznych,
- świadectwo zatwierdzenia środka transportu przez powiatowego lekarza weterynarii w przypadku przewozu żywych zwierząt.
Dokumenty zaświadczające o dostępie przedsiębiorstwa do rynku przewozowego.
Kierowca powinien mieć obowiązkowo ze sobą w kabinie również takie dokumenty(grupa trzecia). Są to dokumenty potwierdzające uprawnienia przewoźnika do wykonywania działalności transportowej oraz zezwolenia na wykonywanie określonych przewozów. Zaliczamy tu:
- wypis z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub wypis z licencji wspólnotowej,
- licencję na wykonywanie transportu drogowego rzeczy.
Dokumenty dotyczące ładunku.
Ostatnią grupą dokumentów jakie winien przewozić kierowca w ciężarówce są oczywiście wspomniane wyżej dokumenty odnoszące się do przewożonego ładunku. Decydujące znaczenie ma tu:
- list przewozowy
- świadectwo pochodzenia towaru (wydane w kraju pochodzenia).
Warto też mieć przy sobie inne dokumenty np. WZ, fakturę VAT, czy kwit wagowy.
Dokumenty dotyczące przewozów szczególnych.
W przypadku przewozów szczególnych wymagane są także inne dokumenty odnoszące się do kategorii transportowanych ładunków np.:
- świadectwo ADR i instrukcje pisemne (w przewozach materiałów niebezpiecznych),
- świadectwo ATP (w przewozach żywności i towarów szybko psujących się),
- świadectwo fitosanitarne,
- dokumenty wymagane przy przewozie zwierzą (licencja kierowcy do prowadzenia i obsługi pojazdu przewożącego żywe zwierzęta,
- dokumenty określające pochodzenie zwierząt i ich właściciela, przewidywany czas trwania przewozu),
- dokumenty wymagane przy przewozie odpadów (potwierdzenie wpisu do rejestru prowadzonego przez marszałka województwa),
- zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego
TRANSPORT – CO TO JEST?
Sam transport jest najważniejszym zagadnieniem logistycznym w większości przedsiębiorstw. „Szacuje się, że około 80% wszystkich funkcji logistycznych stanowią problemy transportowe, to znaczy gospodarka magazynowa, składowanie, przewóz materiałów i wyrobów gotowych, lokalizacja centrów zaopatrzeniowych i dystrybucyjnych, dostępność i wykorzystanie środków transportu, stosowanie odpowiednich technologii transportowych, jednostkowanie ładunków, organizacja transportu.” (Koźlak A. 2009) „Wyróżnia się następujące, podstawowe rodzaje systemów transportowych:
- czynny – zbiór technicznych środków transportu,
- bierny – zbiory szlaków transportowych, wielkość i rozmieszczenie ładunków oraz urządzenia
warunkujące prawidłowe funkcjonowanie środków transportowych.
Wymogi stawiane transportowi przez logistykę:
- taniość,
- terminowość dostaw,
- niezawodność,
- duża częstotliwość dostaw,
- bezpieczny transport,
- obsługa małych przesyłek,
- sprawna organizacja przewozów.”
W infrastrukturze transportowej wyróżniamy pięć gałęzi transportu:
- transport lotniczy
- żegluga śródlądowa i morska
- transport śródlądowy
- transport rurociągowy
- transport kolejowy
Przy czym ostatnie trzy z wymienionych gałęzi mają największe znaczenie w krajowym przewozie ładunków. Żegluga stosowana jest najczęściej w przypadku transportu zagranicznego, natomiast transport lotniczy stosowany jest wciąż znacznie rzadziej od pozostałych gałęzi (wynika to głównie z wysokich kosztów transportu).
KIEDY WARTO SKORZYSTAĆ Z USŁUG SPEDYTORA?
Usługi firm spedycyjnych są szczególnie poszukiwane w przypadku realizacji skomplikowanych i długich transportów. Z jednej strony usługi spedytorskie są niezwykle przydatne w przypadku przewożenia towarów pomiędzy wieloma krajami – tu nieocenione będzie doświadczenie w zakresie przygotowania dokumentacji, znajomości procedur i zwyczajów panujących w innych kulturowo przestrzeniach gospodarczych. Z drugiej strony, spedytorzy sprawdzą się także w sytuacji, kiedy klient decyduje się na skorzystanie ze spedycji multimodalnej – zakładającej wykorzystanie różnych form transportu w przewiezieniu towarów z punku A do B. Zawiłości proceduralne, dopilnowanie prawidłowego przeładunku, połączenie usług różnych przedsiębiorców to zadanie, które może przerosnąć umiejętności i wiedzę osób nieprzygotowanych.
Jednocześnie spedycja to sztuka optymalizacji – każdy klient może liczyć na to, że doświadczony spedytor zaproponuje konkurencyjną ofertę, w której nacisk będzie położony na element interesujący klienta. Każde realizowane zlecenia powinno mieć znamiona indywidualnego podejścia do potrzeb zleceniodawcy – jednym zależy na czasie, innym na pieniądzach, jeszcze inni pragną mieć usługę zrealizowaną w trybie „door-to-door”, która całkowicie pozbawia ich problemu przewozu towarów od nadawcy do odbiorcy. Doświadczony spedytor jest w stanie zaproponować usługę skrojoną na miarę potrzeb i możliwości poszczególnych klientów.
KRYTERIA WYBORU ŚRODKA TRANSPORTU
Wybierając środek transportu należy wziąć pod uwagę:
- Koszty
- Czas przewozu
- Niezawodność
- Dostępność przestrzenną
- Bezpieczeństwo
KLASYFIKACJA TRANSPORTU
Ze względu na zastosowaną gałąź transportu:
- transport morski,
- transport śródlądowy,
- transport kolejowy,
- transport drogowo- samochodowy,
- transport lotniczy,
- transport rurociągowy.
Ze względu na przedmiot podlegający przewozowi:
- transport pasażerski (komunikacja),
- transport towarowy.
Ze względu na sposób zorganizowania przewozu:
- transport regularny- np. stałe kursy według rozkładu jazdy jak PKP,
- transport nieregularny- np. żegluga trampowa.
Ze względu na zastosowane jednostki ładunkowe:
- transport konwencjonalny,
- transport multimodalny.
Ze względu na rodzaj obsługiwanych transakcji:
- transport krajowy,
- transport międzynarodowy.
Ze względu na wielkość przesyłki:
- transport cało pojazdowy,
- transport zbiorowy.
Ze względu na ciągłość przebiegu procesu transportowego:
- transport bezpośredni,
- transport wielogałęziowy,
- transport łamany.
Ze względu na odległość pokonywaną podczas procesu transportu (odległości mają charakter umowny w zależności od gałęzi):
- transport bliski,
- transport średni,
- transport daleki.
Ze względu na dostępność transportu:
- transport publiczny (obcego przewoźnika),
- transport własny.
Ze względu na formę własności przewoźnika:
- transport prywatny,
- transport państwowy,
- transport współdzielczy.
RYNEK W POLSCE
W naszym kraju największą grupą spedytorów są małe przedsiębiorstwa posiadające głównie samochody. Samochodowe przewozy międzynarodowe w swojej ofercie ma ok. 7 tys. przedsiębiorstw, a krajowe ok. 65 tys. Rezultatem takiego zagęszczenia jest duża konkurencja i zróżnicowanie ofert. Firmy transportowe konkurują ze sobą pod względem ceny oraz jakości usług. Mniejsze firmy obsługują dużą ilość drobnych klientów, natomiast wielkie firmy spedycyjne mają większe ceny i są mniej elastyczne.
CZYNNOŚCI ZWIĄZANE Z LOGISTYKĄ TRANSPORTU
W zakres zadań logistyki transportu wchodzą:
- przyjmowanie zleceń spedycyjnych;
- wybór środka transportu;
- przygotowanie przesyłki i sporządzenie dokumentacji przewozowej;
- nadanie przesyłki na środek transportu wraz z dokumentacją;
- odbiór przesyłki ze środka transportu wraz z dokumentacją;
- odprawa celna.
ZNACZENIE TRANSPORTU
Około 1/4 kosztów w logistyce związana jest z transportem. Logistyka transportu ma za zadanie:
- wybór rodzaju transportu.
- Wybór przewoźnika (transport własny lub zewnętrzny). Przy wyborze bierze się pod uwagę:
- niezawodność dostawy;
- czas przewozu;
- elastyczność;
- kontrola i monitorowanie przesyłek;
- stawki przewozowe.
- zaplanowanie tras.
LOGISTYKA TRANSPORTU CO TO JEST ?
Logistyka transportu – zajmuje się planowaniem i optymalizacją przemieszczania ładunków. Jej kluczowymi elementami jest spedycja oraz baza magazynowa. Rolą logistyki transportu jest dostarczenie określonego produktu, w określone miejsce, w określonym czasie.